Świadkowie historii: Andrzej Pityński - Monumentalista niezłomny

Andrzej Pityński, mistrz rzeźbiarstwa i artysta monumentalny tworzący w Stanach Zjednoczonych. Urodził się 15 marca 1947 r. w Ulanowie. Zmarł 18 września 2020 r. w Mount Holy, w stanie New Jersey. Jego rodzice działali w antykomunistycznej partyzantce. Był absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1974 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował i studiował rzeźbę. Był profesorem w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville, NJ, oraz członkiem National Sculpture Society. Najbardziej znanym jego dziełem jest stojący na Exchange Place w Jersey City pomnik Katyń 1940, o który w 2018 r. Polonia stoczyła zwycięską batalię z burmistrzem Stevenem Fulopem chcącym usunąć monument z tego miejsca. Poza tym do najważniejszych prac mistrza Andrzeja Pityńskiego należą: pomnik Paderewskiego w Krakowie (1973), “Partyzanci-1“ w Bostonie (1983), “Popiełuszko“ w Trenton (1987), pomnik Marii Skłodowskiej-Curie w Bayonne (1987), “Mściciel“ w Amerykańskiej Częstochowie (1988), papież Jan Paweł II w Ulanowie (1989), papież Jan Paweł II w Nowym Jorku na Manhattanie (1990), “Anders“ na Monte Cassino i w Amerykańskiej Częstochowie (1997), Reduta Matki Boskiej-AK w Warszawie (1999), pomnik Armii Błękitnej w Warszawie (1999), “Partyzanci-2“ w Hamilton (1999), “Płomień Wolności-Katyń“ w Baltimore (2000), “Sarmata“ w Hamilton (2001), “Kościuszko“ w St. Petersburgu na Florydzie (2002), “Juliusz Tarnowski“ w Tarnobrzegu (2003), pomnik Książki w Lesku (2008), “Patriota“ w Stalowej Woli (2011), pomnik Andrzeja Bąka w Ulanowie (2014) oraz “Akcent Karskiego“ w Izbicy (2017). Duże znaczenie mają także płaskorzeźby monumentalne: Tarcza Honoru w Ulanowie, Matki Boskiej AK, Maksymiliana Kolbego, Cudu nad Wisłą, papieża w Cyganach, św. św. Cyryla i Metodego na Greenpoincie, 100-lecie Czynu Polonii Amerykańskiej i dziesiątki innych. Poza tym mistrz Pityński stworzył kilkadziesiąt medali oraz setki rysunków węglem. Ostatnimi dużymi dziełami artysty są: pomnik Rzezi Wołyńskiej, który ciągle nie może znaleźć swojego docelowego miejsca w Polsce i od dwóch lat stoi w gliwickiej odlewni, oraz pomnik Żołnierzy Wyklętych, który został zainstalowany 27 września 2019 r. w Jaśle. Andrzej Pityński jest kawalerem Orderu Orła Białego. Został również odznaczony Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. *** W załączonym materiale mistrz Andrzej Pityński opowiada o działalności niepodległościowej swojej rodziny - rodziców Stefanii i Aleksandra Pityńskich oraz wujka Michała Krupy, którzy byli żołnierzami wyklętymi. Przybliża swoje trudne dzieciństwo i lata młodzieńcze, co było związane z działalnością antykomunistyczną jego rodziców. Wspomina czas studiów na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, opowiada o swoim życiu i działalności artystycznej w Stanach Zjednoczonych, a także o problemach na jakie napotykała jego sztuka. Mimo że często wraca pamięcią do trudnych wspomnień, to jednak potrafi o nich opowiadać z pewnym dystansem i humorem co pokazuje, że był osobą o pogodnym i radosnym usposobieniu. Z każdego wydarzenia - nawet najsmutniejszego i najbardziej tragicznego - potrafił wyciągnąć wnioski na przyszłość, a często także dostrzec jakiś pozytyw. *** Materiał zrealizowano w ramach polonijnego projektu “Świadkowie historii“ przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku oraz Dariusza Knapika i firmy Victoria Consulting & Development. Specjalne podziękowania dla Andrzeja Cierkosza z Fundacji Dobra Polska Szkoła za pomoc przy nagraniu rozmowy. Realizacja i montaż - Wojciech Maślanka Zdjęcia - Wojciech Maślanka, Basia Sala-Maślanka, Zosia Żeleska-Bobrowski, Wojtek Kubik, Czesław Czapiński, Andrzej Cierkosz oraz archiwum Andrzeja Pityńskiego Nowy Jork 2021 Źródło i opis: Świadkowie historii