ZAMOŚĆ – MIASTO IDEALNE ZAMOYSKICH

Hetman wielki koronny Jan Zamoyski herbu Jelita miał ogromny majątek i wielkie wpływy w Królestwie (co idzie w parze także dziś) i miał wielką ideę, by stworzyć Miasto Idealne w każdym calu. I mąż ów, ów zamysł zrealizował. W dwadzieścia lat, w szczerym polu, pod nadzorem włoskiego architekta Bernarda Morando wyrósł Zamość zwany Padwą Północy. A że nie był to pomysł jeno egoizmem i pychą magnata podszyty, zaświadcza ufundowanie przezeń znakomitego przybytku z myślą o przyszłości Korony. „Takie będą rzeczpospolite, jakie ich młodzieży chowanie” – te słowa z aktu fundacyjnego Akademii Zamoyskiej najdobitniej świadczą o mądrości i przenikliwości Jana Zamoyskiego. Wykształcony w Paryżu i Padwie, znał wartość nowoczesnych uczelni. Ponieważ widział upadek krakowskiej Alma Mater i szczerze nad tym ubolewał, w swoim Mieście Idealnym otworzył własną wszechnicę. Berło rektorskie powierzył wybitnemu artyście renesansu – Szymonowi Szymonowicowi. Nie kupcowi czy innemu człowiekowi pieniędzy, nie politykowi czy królewskiem